Ongewenste intimiteiten

Eén op de tien werknemers krijgt te maken met ongewenste intimiteiten. Lang niet in alle gevallen gaat het daarbij om vrouwen. In zowel de Arbowet als het Burgerlijk Wetboek en de Wet gelijke behandeling zijn veel regels opgenomen om ongewenste intimiteiten, ook wel seksuele intimidatie genoemd, tegen te gaan.

Mee op zakenreis?

Bij de ongewenste intimiteiten hoeft geen sprake te zijn van aanrakingen. Een werknemer kan ook seksueel getinte opmerkingen en gebaren als storend ervaren. Uit een onderzoek bleek dat er grote verschillen tussen mannen en vrouwen kunnen optreden over wat ze ongewenst vinden. Zo vindt 31 procent van de mannen een (persoonlijke) uitnodiging voor een zakenreis een ongewenste intimiteit, terwijl 67 procent van de vrouwen dat als zodanig ervaart. Acht procent van de mannen vindt een hand op de schouder seksueel intimiderend, tegen 26 procent van de vrouwen. Volgens de Arbowet moet iemand daadwerkelijk last hebben van intimiteiten om te spreken van seksuele intimidatie.

Bescherming

De gevolgen van seksuele intimidatie kunnen ver gaan. Iemand kan het zo zat zijn dat hij of zij zich ziek meldt. Uit onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken blijkt dat het ziekteverzuim onder slachtoffers van seksuele intimidatie zeven procent bedraagt: hoger dan het landelijk gemiddelde. Bij seksueel misbruik kan iemand ernstige psychische schade oplopen. Vanuit de Arbowet is een werkgever verplicht werknemers te beschermen tegen ongewenste intimiteiten. Dit kan bijvoorbeeld door leidinggevenden op te leiden om signalen van seksueel ongewenst gedrag tijdig op te pakken. Daarnaast kan een werkgever duidelijke gedragsregels opstellen en zorgen dat die door het personeel worden nageleefd.

Klacht

Mochten er toch ongewenste intimiteiten plaatsvinden dan kan het slachtoffer een klacht indienen bij de werkgever. Sommige werkgevers hebben hiervoor een speciaal protocol. Andere werkgevers hebben een vertrouwenspersoon bij wie de ongewenst benaderde werknemer terecht kan, bijvoorbeeld de bedrijfsarts. Op basis van de klacht moet de werkgever zorgen dat de dader stopt met zijn ongewenste activiteiten. Als de werkgever een klacht onvoldoende afhandelt, kan de werknemer hierover een rechtszaak beginnen tegen de werkgever. Als de rechter voldoende vermoedt dat seksuele intimidatie heeft plaatsgevonden, kan hij aan de werkgever vragen te bewijzen dat hij genoeg heeft gedaan om de intimidatie te voorkomen. Ook moet de werkgever dan aantonen dat hij het beginsel van gelijke behandeling heeft toegepast. Overigens kan de werknemer de collega (of klant, cliënt) die hem of haar seksueel lastig valt ook direct bij de rechter aanklagen.

Zorgvuldig

Ongewenste intimiteiten leiden altijd tot schade. Het slachtoffer kan zijn of haar gelijk halen bij de baas of bij de rechter, maar heeft dan al averij opgelopen. Ook krijgt het slachtoffer door de werkgever of collega’s geregeld de zwarte piet toegespeeld, omdat hij of zij zo nodig moest gaan klagen. Bekend zijn ook de situaties waarbij vrouwen het verwijt kregen dat ze de intimiteiten over zichzelf afriepen doordat ze te uitdagende kleding droegen. Het kan ook voorkomen dat een werknemer een collega onterecht beschuldigt van seksuele intimidatie. Het gaat dan misschien om een concurrent voor een bepaalde functie of om iemand die niet is ingegaan op avances van de beschuldigende partij. Voor alle betrokken partijen is het belangrijk zo zorgvuldig mogelijk met (beschuldigingen van) ongewenste intimiteiten om te gaan.

Tips

Wat kan je het beste doen als het jou overkomt?

• Geef de dader duidelijk te verstaan dat hij (of zij) moet stoppen.
• Houd schriftelijk bij wat er gebeurt.
• Ga na of anderen ook last van de dader hebben (gehad). Je kunt dan eventueel samen actie ondernemen.
• Als je niet zeker weet of je te maken hebt met ongewenste intimiteiten, kun je het gedrag van een collega het best bespreken met iemand die je vertrouwt. Dat kan een door het bedrijf aangestelde vertrouwenspersoon zijn, iemand van de vakbond, een bedrijfsmaatschappelijk werker of een bevriende collega. Zo kun je beter inschatten of het echt om ongewenst gedrag gaat. Als dat zo is, kun je samen kijken wat je verder moet doen.
• Bekijk de klachtenregeling (als deze bestaat) en kijk wat de CAO over ongewenste intimiteiten zegt.
• Zoek contact met de vertrouwensinspecteur van de Arbeidsinspectie in jouw regio.
• Als de collega maar niet wil stoppen met de ongewenste intimiteiten dan kan je een klacht indienen bij je werkgever. Een andere oplossing is een gang naar de rechter. Kies echter altijd eerst voor een interne afhandeling, omdat je anders de verhoudingen direct op scherp zet.

Waar moet je op letten om te zorgen dat je jezelf niet schuldig maakt aan ongewenste intimiteiten?

• Blijf niet aandringen als je merkt dat een collega niet ingaat op je versierpogingen.
• Kijk goed naar iemands lichaamstaal. Als je collega wegkijkt, je wegduwt of een gespannen houding heeft dan zijn dat negatieve signalen.
• Wees terughoudend met aanrakingen. Als je collega geen signalen geeft als je hem of haar aanraakt betekent dat nog niet dat hij of zij het goedvindt.

Lees meer over werk: